De Sint-Lambertuskerk
Zie ook Magazines
De Sint-Lambertuskerk, de buitenkant. De kerk is gebouwd tussen 1914 en 1916 door architect Van Groenendael, de stijl is vooral neo-romaans, de buitenkant is gebouwd met Kunrader steen. Het grondplan is bijzonder: een kruisplattegrond met grote middenruimte, de viering. Het heeft daardoor het idee van een Byzantijnse opzet. De kerk is niet georiënteerd.
De kerk is gebouwd op de voormalige buitenwerken die rond de stad lagen. De kazematten, de ondergrondse gangen en ruimtes werden nooit opgevuld. Omdat de ondergrond niet stabiel was, traden er al snel scheuren op. Die werden in 1926 hersteld, maar het probleem werd niet opgelost. Extra bogen, trekstangen, balken van gewapend beton, het hielp niet. In 1985 werd de kerk gesloten. In 2009 wilde men de kerk afbreken.
Er heeft een tijd een gezin gewoond. Tegenwoordig is het in gebruik als laboratorium en onderzoekscentrum.
De Sint-Lambertuskerk, binnen. We kijken vanuit de grote centrale viering naar boven, naar de binnenkant van de koepel. Vanwege de ramen die er in zitten, noemt men die ook wel een lantaarn. Net onder de lantaarn zijn schilderingen zichtbaar. De grote witte vlakken zijn wanden die er door de bewoners in zijn gezet. Zo kon men ruimtes afscheiden van de grote binnenruimte. Begrijpelijk, maar ook jammer want zo gaat de ruimtelijkheid verloren. Verder zien we het roosvenster aan de zuidoostzijde, de kant van het Emmaplein. De mergelblokken ernaast zijn gekleurd. En een blik op de zangtribune.
Dan een van de kruiswegstaties, gemaakt door Jan Gregoire in 1940. Het is een fresco in pasteltinten. Daarboven een engel die op een schalmei blaast. Er staat tekst onder in twee kleuren letters, rood en blauw: exultimus et laetemur in ea
Het komt uit psalm 118:24: Haec dies quam fecit Dominus: exultemus et laetemur in ea, alleluia.
Dit is de dag die de Heer gemaakt heeft, laten wij op deze dag ons verheugen en verblijd zijn. Halleluja.
De Sint-Lambertuskerk, het portaal. De entree is wel indrukwekkend, een uitspringende gevel met toelopende lijst en terugwijkende bogen: de timpaan. In de spits zien we beelden van de heiligen Lambertus, Servatius en Hubertus, gemaakt door Wim van Hoorn. Aan weerszijden van de houten deuren zien we acht beelden met markante koppen. Het valt nauwelijks op, maar hun tenen steken onder hun kleding uit. De houten deuren zijn resten van een noodbrug aangelegd door de Duitsers bij Lixhe in de Eerste Wereldoorlog. En de hardstenen traptegels zijn resten van de lokale verdedigingswerken. De kwaliteit van de materialen hield niet over.
Dan een zijgevel. We zien opnieuw een ronde, terugwijkende entreeboog, daarboven een rond glas-in-loodraam, daarboven een rij boogjes, samen heten ze rondboogfries. En helemaal boven een tandlijst. De gevel bestaat uit onregelmatige Kunrader steen. Dat zal wel moeilijk metselen zijn geweest. Immers, met passen en meten wordt veel tijd versleten.
En tot slot een zijgevel waar de zon zo fraai langs strijkt. Daar is de onregelmatigheid wel heel goed te zien.
Ik heb het magazine van de Sint-Lambertuskerk klaar. Daarin zie je deze twee foto’s van gebrandschilderde ramen in de kerk. Kun je zien wat er niet aan klopt? Tip: je moet behoorlijk goed kijken.
De foto’s zijn gemaakt door Sander van Daal: www.historischearchitectuur.nl