Peter Scheele

Hardstenen kruisvensters. Je komt ze in de stad op veel plaatsen tegen: de hardstenen kruiskozijnen of kruisvensters. Het kruis bestaat uit een verticaal deel, de middenstijl, en een horizontaal deel, de kalf. Zo is een venster verdeeld in vier ramen en die zijn nogal klein.

Vandaar dat men wel grotere ramen wilde. Maar dan moesten de middenstijlen en de kalven eruit. Dat is een probleem voor de latei bovenin want die bestond vaak uit twee delen, in het midden ondersteund, en zonder steun van de middenstijl houden die stukken het niet: instorting. Vandaar dat je er altijd een ijzeren kram in ziet zitten die de twee stukken bijeen houdt.

Op de tweede en derde foto kun je nog zien waar de kalf gezeten heeft. Volg de stenen van de lijst maar naar beneden: er zit ineens een dun stuk steen tussen. Precies daar zat die.

Er waren ook mensen die al dat licht maar niks vonden en de kruisvensters vulden met metselwerk. De geest ervan is nog zichtbaar.

Maar een erg merkwaardige situatie zien we op de laatste foto. Het is de nieuwbouw aan de Helmstraat. We zien horizontale balken die niet steunen op verticale. Of onderbroken balken zonder krammen die toch blijven zweven. Bouwkundig allemaal vast verantwoord, maar het is een raar gezicht.