De cellen van Wyck

Postkantoor Wyck. Het gebouw stamt uit ± 1890. In die tijd was dit een vrijstaand pand, er was verder nog geen bebouwing. Het had twee functies: postkantoor en politiebureau.

Boven de ramen zijn versieringen, de techniek heet yezeria of sgraffito. Het zijn twee lagen stuc in verschillende kleuren. Na het aanbrengen van de lagen wordt een deel van de buitenste laag weggekrast zodat de voorstelling ontstaat.

Aan de kant van de Stationsstraat was het postkantoor met op de hoek de ingang. We zien boven het raam in de boogvulling het wapen van het Koninkrijk der Nederlanden met de wapenspreuk Je maintiendrai.

In de Lage Barakken zien we de Stadsengel met het wapen van Maastricht. En daarnaast een portret van een agent van politie met kepi (de hoge pet). Aan beide zijden attributen: links handboeien en een slot, rechts een sabel met schede. Daar waren ook de ingang van het bureau en een dubbele deur naar de cellen.

Het politiebureau had een cellenblok. De ingang was aan de Lage Barakken met een dubbele deur. Als die achter je dichtviel was je vrij of juist niet. Trap op en daar, aan een gang, liggen drie cellen: 3, 4 en 5. Op de begane grond zijn twee ruimtes voor transformators. Die zijn vermoedelijk van later. Het kan zijn dat cellen 1 en 2 daar geweest zijn. We kijken even binnen.

Een dikke houten deur met slot en twee schoten. In het midden een luikje met kijkglaasje. Binnen een raampartij met matglas, een raampje kan open voor wat frisse lucht. Aan de muur een klaptafeltje en -stoeltje. Aan de andere muur een opklapbare brits. Op de latten kwam een matras. En in een hoek de doos. Onder het ronde deksel zit een pot. Die kan via een luik in de gang vervangen worden door een lege, dan hoeft men de cel niet in. In de opening bovenin de muur zit een lampje dat de cel en ook de gang verlicht. De dikke buizen zijn voor de verwarming.

We zijn nog niet uitgekeken in het cellenblok. Er zijn twee eenpersoons cellen, nummers 3 en 4. Maar nummer 5 is voor meerdere personen. In de hoek is een afgeschoten privaat. En een wasbakje. Het grootste deel van de cel wordt in beslag genomen door een verhoogde houten vloer. Een plaats voor matrassen? Het is heel goed mogelijk.

Op de deuren staan nummers. Een letterschilder heeft in blauw krijt aangegeven hoe het cijfer moest worden geschilderd. Dat gebeurde vroeger uit de hand. En zie de cv, de dikke buizen. Die is aangelegd door installateur Chr. Brouwers uit Maastricht. Zijn telefoonnummer was 4360. Het is toch hartverwarmend dat de service zover gaat dat je kunt zien welke kant je op moet draaien.

Zo dadelijk komen de gevangenen aan het woord. Ja echt.

Het cellencomplex is tot Carnaval 1970 in gebruik gebleven, toen werd het gesloten. In bijna alle muren zijn boodschappen gekrast. Door de arrestanten. Boodschappen van vertwijfeling, hoop, uitgesproken liefde voor vrouw en kinderen of alleen om te laten weten dat ze hier waren. Omdat de muren vaker witgekalkt zijn, zijn veel teksten volgelopen met verf en zijn daardoor niet meer goed zichtbaar. Maar op veel plaatsen is de tragiek gebleven:

Liefste vrouw en kindere ik hou van jullie Herman

Verbeter de wereld begin bij je zelf

Mijn Jezus Barmhartig Sta mij Bij

Laat me los Geloof Hoop Liefde Bid tot God

…Vedacht van … Maar ik ben onschuldig en ik weet van niks ik hoop dat ik vandaag naar huis kan gaan

Nog een paar inscripties:
27-4-45 gearresteerd teruggekomen 27-4-47 wegens helen, geschreven met potlood
Paul ?-3-’42 met daaronder drie X’en. Het was tijdens de bezetting. Links naast Paul een spelletje boter-kaas-en-eieren
Nog wat spelletjes boter-kaas-en-eieren. Men had heel wat tijd te verdrijven.

En dan maar gauw naar buiten, terug naar de vrijheid. De gevel heeft iets weg van een fort of een kasteel. Gelukkig was er dat jonge stel dat even pret had met ‘de Wiekeneer’.

RTV Maastricht heeft een item gemaakt over het cellencomplex: https://rtvmaastricht.nl/nieuws/artikel/fascinerende-ontdekking-in-voormalig-postkantoor